Meslek Hastalığı ve Tespiti
Yasal düzenlemeler uyarınca işçinin yakalandığı hastalığın “meslek hastalığı” olduğunun Sosyal Sigortalar Kurumu Meslek Hastalıkları Hastanesince düzenlenecek usulüne uygun sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbi belgeler ile tespit edilmesi gereklidir. İşçinin Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından meslek hastalığına tutulan bir işçiye sunulacak yardımlardan yararlanabilmesi için bu şarttır. Bu nedenle öncelikle kot kumlama sektöründe çalışmış ve “silikozis” belirtileri taşıyan işçinin Meslek Hastalıkları Hastanesine hastalığının “meslek hastalığı” olduğunun tespiti için başvurması gereklidir. Meslek hastalığı tespiti halinde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından işçiye; * sağlık yardımı yapılması, * eçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi, * sürekli iş göremezlik hallerinde gelir verilmesi, * sigortalının ölümünde hak sahiplerine gelir bağlanması, * protez araç ve gereçlerinin sağlanması, takılması, onarılması ve yenilenmesi, * sağlık yardımları için sigortalının başka yere gönderilmesi, yurt içinde tedavisi kabil olmayıp, ancak yabancı bir ülkede kısmen veya tamamen tedavisi mümkün görülen ve mesleğinde uğradığı iş göremezlik derecesinin azalabileceği Kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile tespit edilen sigortalının ve bu raporda belirtilmişse, beraber gidecek kimselerin yabancı ülkelere gidip gelme yol paraları ile o yerdeki kalış ve tedavi masraflarının ödenmesi, cenaze masrafı karşılığı verilmesi gibi yardımlar söz konusu olacaktır.
Yasal Süreç
İşçinin meslek hastalığına yakalanmasına neden olmuş tüm sorumlular hakkında ceza davası açılabilmesi için ilgili Savcılığa suç duyurusunda bulunmalıdır. Yine yukarıda sayılan sorumlular hakkında meslek hastalığına yakalanan işçi ya da meslek hastalığı yüzünden hayatını kaybeden işçinin yakınları bu hastalık veya bu hastalığının neden olduğu ölüm nedeniyle oluşmuş olan maddi ve manevi zararlarının tazmini için adli ve idari yargıda davalar açabileceklerdir. Sigortasız çalıştırılan işçi, çalıştığı işyerinin bağlı bulunduğu çalışma bölge müdürlüğüne başvurarak sigortasız olarak çalışmış olduğu sürenin tespitine ve bu dönem için sigortalı olduğunun kabulüne ve eksik yatan primin tamamlatılmasına karar verilmesini talep edebilecek bu husustaki idari başvurusu incelenirken aynı anda yine görevli mahkemelerden sigortalılığının tespitini isteyebilecektir. İç hukuk yollarının aleyhe tüketilmesi halinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine ve Uluslararası Çalışma Örgütü’ne bireysel başvuru haklarının kullanılması mümkündür. Sorumlular:
İşveren
İşveren, yasa ve yönetmeliklerle gösterilen hatta yasa ve yönetmelikler ile gösterilmese dahi işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini korumak için gerekli olanı yapmak, gereken koşulları sağlamak ve gerekli araç, edevatları eksiksiz bulundurmakla ve teknolojik olarak da alması gereken bütün önlemleri almakla yükümlüdür. İşçilerin sağlığını koruma ve iş güvenliği ile ilgili yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle işveren hakkında,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş sağlığı ve güvenliği konularında mevzuatın uygulanmasını sağlamak, iş sağlığı ve güvenliğini sağlayacak tedbirleri almak, çalışma hayatını denetlemek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları koruyucu ve çalışmayı destekleyici tedbirleri almak gibi başlıca görevlerini yerine getirmemiş olan TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teşkilatı içerisindeki tüm ilgili bakanlık, müdürlük ve bağlı kurumların yetkileri hakkında,
Yerel Yönetimler
İşyeri ruhsatı başvurusunda gayrisıhhi müessese olarak değerlendirilmesi ve buna duruma özel şartların aranması gerekirken; sıradan bir işyeri açmak için gerekli olan şartları dahi taşımayan; iş güvenliği ve işçi sağlığını korumak için gerekli düzenlemelerden yoksun bu işyerlerine geçici ruhsat vermek suretiyle meslek hastalığına neden olan bu işyerlerinin çalışmasına neden olmuş yerel yönetimlerin sorumluları hakkında,
İçişleri Bakanlığı
Ortaya çıkan bu meslek hastalığına, kot ağartma işinin kum püskürterek yapılması işinde kumun içerisinde bulunan silikanın solunmasının neden olduğu bilimsel olarak açığa çıkmış bulunduğundan; 1960’lı yıllardan bu yana silikanın bu şekilde kullanımı yasaklamış Avrupa ve Amerika’ya karşı ülkemizde silikanın bu şekilde kullanımını yasaklamamış İç İşleri Bakanlığı yetkilileri,
Asıl İşveren Sıfatıyla Kot Üreticisi Firmalar
Kot ağartma işini, silikanın solumasına engel olabilecek önlemleri almayarak yapan ve bu meslek hastalığının ortaya çıkmasına neden olan taşeronlara veren büyük kot firmaları yetkileri hakkında,
Sektör Dernekleri
Sektörde meslek hastalığının önlenmesi ve konuya duyarlılığın yaratılabilmesi için; sektör içi yaptırımları uygulamayan, eğitimleri vermeyen, önlemlerin alınmasını teşvik etmeyen sektör dernekleri yetkilileri hakkında ceza şikâyetinde bulunulması ve haklarında ceza davasının açılmasını talep etmek gereklidir.